#situasi 16# Bahasa Dialek Kita

Assalamualaikum semua...

Hari ini kita akan membincangkan topik berkaitan dengan bahasa dialek bagi sesetengah masyarakat kita.

Menurut Nik Safiah Karim dan Norliza Jamaludin, dialek merupakan kelainan bahasa yang berbeza dari segi sebutan, tatabahasa, dan juga kosa kata daripada bahasa baku. Ini bermaksud, dialek menjadi variasi baku bahasa tersebut. Manakala, dalam sebuah makalah Halliday (1968) dalam bahasa Melayu STPM Kertas 1&2 (2002:70), pendekatan dialek boleh terbahagi kepada dua kategori iaitu dialek (bagi pendekatan daerah) dan laras atau dialek sosial (bagi pendekatan yang bersifat sosial). 

Dengan menggunakan dialek Terengganu, konsep yang akan dihuraikan merupakan berkaitan dengan konsep warna. Dialek baku Terengganu berasal dari daerah Ulu Terengganu. Oleh itu, dalam rekonstruksi sejarah bahasa Melayu, Ulu Terengganu telah dianggap sebagai salah satu kawasan yang tua dan sebuah kawasan yang penting sekali. Pernyataan ini berasaskan kepada dua pertimbangan iaitu daripada sejarah budaya Ulu Terengganu serta hasil kajian bahasa di kawasan tersebut. Gaya percakapan penutur dialek Terengganu sama seperti dialek Kelantan. Bagaimanapun, ianya berbeza dari segi sebutan. Ciri utama dialek Terengganu adalah penambahan huruf ‘g’ bagi kata-kata yang berakhiran dengan huruf ‘n’. 

Sebagai contoh perbezaan dialek antara dialek Terengganu dengan bahasa Melayu Standard adalah seperti:

DIALEK TERENGGANU	TRANSKRIPSI	BAHASA MELAYU STANDARD
i)   Putih:-
puteh lepuk	[puteh ℓəpu?]	putih leput
puteh gebu	[puteh gəbu]	putih gebu
ii)   Hitam:-
itang legang	[itaŋ ℓəgaŋ]	hitam legam
Itang manis	[itaŋ mãnĩh]	hitam manis
itang kelik	[itaŋ kəℓi?]	hitam kelit
iii)   Merah:-
meghoh nyale	[mεɣ h nãℓə]	merah menyala
meghoh sina	[mεɣ h sinã]	merah sinar
meghoh jambu	[mεɣ h ǰambu]	merah jambu
meghoh hati	[mεɣ h hati]	merah hati
meghoh daghoh	[mεɣ h daɣ h]	merah darah
meghoh lade	[mεɣ h ℓadə]	merah lada
meghoh mude	[mεɣ h mũdə]	merah muda
meghoh tuwe	[mεɣ h tuwə]	merah tua
meghoh meghang	[mεɣ h məɣaŋ]	merah merang
iv)   Kuning:-
kuning lasak	[kunĩŋ ℓasa?]	kuning langsat
kuning kunyik	[kunĩŋ kunĩ?]	kuning kunyit
kuning ae	[kunĩŋ ae]	kuning air
kuning sio	[kunĩŋ si  ]	kuning sio